Przygotowanie planu poprzedza zawsze dokładna inwentaryzacja i ocena stanu zasobów leśnych zarządzanych przez Nadleśnictwo. Pracownicy jednostki urządzeniowej określają takie cechy lasu, jak: struktura, budowa, wiek, skład gatunkowy, stan zdrowotny, warunki glebowo-siedliskowe itp. W działaniach przewidzianych do realizacji uwzględnia się cele i zamierzenia gospodarki leśnej oraz funkcje, jakie pełnią lasy w urządzanym nadleśnictwie.

Współczesne plany gospodarowania na terenach leśnych wykonuje się, wykorzystując najnowsze osiągnięcia techniki.  Podstawowym narzędziem pracy jest tu leśna mapa numeryczna (LMN), będąca częścią systemu informacji przestrzennej (GIS). Mapa ta w sposób graficzny przetwarza i przedstawia dane zebrane podczas prac terenowych. Od lat w urządzaniu lasu stosuje się również coraz doskonalsze metody wykorzystujące zdjęcia lotnicze i satelitarne, które stanowią uzupełnienie wyników prac terenowych.

W wyjątkowych sytuacjach plan urządzenia lasu może być opracowywany na okres krótszy niż 10 lat – w postaci aneksu do już obowiązującego planu. Dzieje się tak w uzasadnionych przypadkach, na przykład gdy wystąpią duże szkody lub klęski żywiołowe (np. szkody od wiatru i śniegu).

Plan urządzenia lasu powinien zawierać m.in.:

• opis lasów i gruntów przeznaczonych do zalesienia,
• analizę gospodarki leśnej w minionym okresie,
• określenie zadań związanych z pozyskaniem drewna, zalesieniami i odnowieniami, pielęgnacją i ochroną lasu, gospodarką łowiecką i tworzeniem infrastruktury leśnej (budynki, drogi),
• program ochrony przyrody.

Plan urządzenia lasu wykonywany jest na podstawie obowiązującego w Lasach Państwowych dokumentu jakim jest Instrukcja Urządzania Lasu.