Wydawca treści Wydawca treści

Obiekty edukacyjne

Nadleśnictwo prowadzi na szeroką skalę edukację leśną społeczeństwa, m.in. organizując wiele przedsięwzięć.

Należą do nich:

-konkurs na „Strażnika ścieżki dydaktyczno-przyrodniczej"; adresatem jest młodzież szkół podstawowych z Obornik Śląskich,

-prelekcje i pogadanki o przeciwpożarowej ochronie lasu; adresaci to uczniowie szkół podstawowych, gimnazjalnych, ponad gimnazjalnych i dorośli; partnerami są szkoły, samorządy i straż pożarna,

-akcja „Dokarmianie zwierząt" – polega na roznoszeniu karmy dla ptaków i innych mieszkańców lasu; dodatkowo przeprowadza się pogadanki na tematy związane ze zwierzętami i ich dokarmianiem w okresie zimy; adresatami akcji są uczniowie szkół podstawowych i gimnazjalnych,

-akcja „Sprzątanie Świata" - jest to akcja ogólnopolska adresowana do uczniów szkół podstawowych, gimnazjalnych, ponad gimnazjalnych oraz do dorosłych; partnerami w jej przeprowadzaniu są szkoły, samorządy,  koła łowieckie, stowarzyszenia mieszkańców itp.

-akcja „Podziel się sadzonką" - jest to akcja mieszkańców Obornik Śląskich adresowana do społeczności lokalnej, wspierana przez nadleśnictwo i samorząd gminny,

-akcja „Święto drzewa" - jest to akcja ogólnopolska, promowana przez fundację Gaja, gdzie partnerem strategicznym są m.in. Lasy Państwowe; w ramach corocznej akcji nadleśnictwo przekazuje zainteresowanym jednostkom oświaty i samorządom z obszaru swojego działania nieodpłatnie sadzonki drzew,

-współpraca w opracowywaniu autorskich programów edukacji ekologicznej; podejmuje się próbę włączenia do programów nauczania elementów związanych z gospodarką leśną, tworząc poradnik metodyczny dla nauczycieli z gotowymi scenariuszami zajęć, skierowanych do konkretnych grup wiekowych odbiorców pt.: „Wędrówki ścieżkami leśnymi i szlakiem bociana w Dolnośląskiej Ziemi Obornickiej"

-prowadzenie przez leśnika zajęć w lesie, na ścieżce przyrodniczej oraz w szkołach; podczas zajęć odpowiada się na pytania zainteresowanych oraz prowadzi wykłady na tematy związane z gospodarką leśną i ochroną przyrody w Lasach Państwowych; zajęcia są adresowane zarówno do uczniów szkół, jak i do dorosłych.

-uczestnictwo w imprezach i akcjach edukacyjnych organizowanych przez inne podmioty; należą do tego akcje i konkursy organizowane przez szkoły, organizacje poza rządowe i inne,

-akcja „Sadzenie lasu" adresowana do młodzieży szkolnej, grup zawodowych; podczas niej pokazuje się jak wygląda materiał sadzeniowy, jak się sadzi prawidłowo drzewka oraz prowadzi się pogadanki związane tematem odnowień lasu,

-spotkania młodzieży szkolnej zrzeszonej w Lidze Ochrony Przyrody z przedstawicielami kół łowieckich na terenie łowiska; przedstawia się urządzenia łowieckie w łowisku, omawia zachowania zwierzyny dziko żyjącej, zimą dokarmia się zwierzęta i przedstawia zjawisko kłusownictwa.

Każdy fragment lasu może stanowić odmienną bazę poruszanych zagadnień z wielu dziedzin nauki. Jednak w działalności edukacyjnej nadleśnictwa szczególny nacisk kładziony jest na przybliżenie zagadnień związanych z funkcjonowaniem zrównoważonego leśnictwa, podnoszenie świadomości społeczeństwa w zakresie właściwego korzystania z wszystkich funkcji lasu i budowanie zaufania społecznego do zawodowej działalności leśników.

 

Obiekty edukacji leśnej nadleśnictwa.

 

ü     Ścieżka edukacyjna „Jary"(5,9km, czas przejścia ok. 2h)

            Ścieżka jest miejscem edukacji leśnej dzieci i młodzieży szkolnej oraz miejscem wypoczynku dla wszystkich miłośników przyrody. Przebiega w całości przez lasy okolic Obornik Śląskich.  Została zaprojektowana w  2003r.

Marsz rozpoczyna się na północnym skraju lasu na granicy oddziałów 185 i 186. Kierujemy się na południe, gdzie znajduje się stanowisko nr 1 – „Zalesianie gruntów porolnych". Czynność ta wiąże się ze specjalnym traktowaniem tych terenów w procesie hodowlanym. Gleba musi być pogłębiona w celu zlikwidowania „podeszwy płużnej". Stanowi ją twarda skorupa o bardzo małym stopniu przepuszczalności, która utrudnia wzrost korzeniom. Sadzonki charakteryzują się najwyższą jakością i są otoczone najlepszą opieką  Ścieżka prowadzi nas na południowy-zachód przez oddziały 191 i 192. Stanowisko 2 ulokowane jest w oddziale 193 i nosi nazwę „Odnowienie – młode pokolenie lasu". Widniejąca tu kępa odnowienia naturalnego powstała wskutek naturalnych procesów zachodzących w środowisku leśnym, a więc dążenia do zachowania ciągłości lasu. Leśnicy usunęli dojrzałe do wyrębu sosny i odsłonili w ten sposób rosnące pod nimi liczne dęby, świerki, jawory i brzozy. Po wyrębie zwiększył się dopływ światła i wody. Zmniejszyła się konkurencja o pokarm i przestrzeń. Młode osobniki wykazują silny wzrost i dużą zdrowotność. W miejscu po wyciętych sosnach posadzone zostały młode buki, które dobrze znoszą ocienienie i wzbogacają istniejący skład gatunkowy.

Stanowisko 3 i 4 znajduje się w oddziale 194. Stanowisko 3 to „Śródleśne stawy" Pełnią one bardzo ważną rolę zbiornika przeciwpożarowego. Na położonym wyżej zbiorniku rozwijają się szuwary kosaćca żółtego, pałki szerokolistnej i turzyc. Wokół stawów rozwija się wiele roślin wodnych i łąkowych – uczep trójlistny, mozga trzcinowata czy sit rozpierzchły. Śródleśne stawy są biotopem wielu zwierząt. Współżyją na tym terenie żaby, zaskrońce, liczne ptaki, żerują natomiast kaczki, perkozy i bocian czarny. Stanowisko nr 4 umieszczone jest kilkadziesiąt metrów na południe. Nosi nazwę „Gatunki introdukowane" i rosną na nim: sosna wejmutka, daglezja zielona. W pniu sosny wejmutki znajdują się liczne dziuple, które stanowią schronienie dla licznych ptaków i drobnych ssaków.

Podążamy skrajem lasu na południe, następnie na wschód przez tereny otwarte. Na skraju oddziału leśnego 201 znajduje się stanowisko 5 – „Strefa ekotonowa: las – łąka". Biocenozy mogą mieć w przyrodzie wyraźnie wykształcone granice. Często jednak przechodzą one stopniowo, bez wyraźnego przebiegu, za to z pasem przejściowym między dwoma środowiskami. Powstają wtedy warunki odmienne od tych właściwie ukształtowanych. Strefa taka jest zazwyczaj bogatsza w różne gatunki i bardziej skomplikowane układy warunków ekologicznych niż każda z sąsiednich biocenoz. Powyższe zjawisko to efekt stykowy biocenoz, czyli ekoton. Idąc od pasa przejściowego na północ dochodzimy do stanowiska 6, mającego miejsce w oddziale 193. Są tutaj uprawy leśne, a więc młode pokolenie drzew leśnych, zastępujące usunięty w toku prac gospodarczych lub w

wyniku kataklizmu starodrzew. Rozróżnia się dwa sposoby odnowienia lasu. Sposób naturalny, polegający na wzroście lasu z samosiewu rozsiewanych nasion rosnących drzew lub odrośli. Drugi sposób - sztuczny, polega na siewie nasion przez człowieka lub sadzeniu wyhodowanych na szkółce leśnej 1-3 letnich drzewek. Tutaj w wyoranych bruzdach posadzone są młode sosny, świerki, buki, dęby i jawory.

Ze stanowiska 6 trasa prowadzi na południe do oddziału 201. Tu znajdują się stanowiska 7 i 8. Pierwsze z nich nosi nazwę „Najwyższe drzewo w leśnictwie". Okazem tym jest jedlica zielona (daglezja zielona). Jest ona najważniejszym introdukowanym gatunkiem drzewiastym w gospodarce Lasów Państwowych. Jedlica jest ceniona za bardzo szybki wzrost i źródło cennego surowca drzewnego oraz za dużą zdrowotność i odporność na presję środowiska. Omawiany tu okaz znacznie przekracza 40 metrów wysokości i ciągle przyrasta. Wyraźnie wystaje on ponad inne drzewa mające wysokość ponad 30 metrów. Stanowisko 8 to „Zalesienia gruntów zabagnionych i podmokłych". Pojecie zalesienia dotyczy gruntów o wcześniejszym charakterze nieleśnym. Do takich zalesień trzeba specjalnie przygotowanej gleby przed posadzeniem sadzonek, aby zmniejszyć niekorzystne warunki wilgotnościowe. W tym przypadku posadzono lasotwórczą olchę czarną i świerka, gatunki znoszące nadmierną wilgotność gruntu.

Na granicy oddziałów 201 i 207 znajduje się stanowisko nr 9 – „Szkółka leśna" Przygotowuje się tutaj sadzonki do wysadzenia na gruntach leśnych poprzez specyficzne zabiegi agrotechniczne. Nasiona do produkcji sadzonek pochodzą ze specjalnie wybranych, najlepszych jakościowo i zdrowotnie drzewostanów. Ze szkółki idziemy na wschód do stanowiska nr 10 (oddział leśny 200). Nazwa stanowiska to „Różnorodność siedliskowa". Na to zróżnicowanie duży wpływ ma woda. Ukazane jest tutaj siedlisko olszowe z przeważającą olszą czarną oraz siedliska lasu mieszanego świeżego i boru mieszanego świeżego (sosna zwyczajna, dąb szypułkowy). Wewnątrz drzewostanu znajduje się źródlisko. Kierując się w dalszym ciągu na wschód natrafimy na stanowisko 11 – „Wielopiętrowość drzewostanu" (oddział leśny 199). W lasach występują drzewostany jednopiętrowe, dwupiętrowe i wielopiętrowe. W pierwszych warstwa drzew składa się z zasadniczego jednego piętra o małym zróżnicowaniu wysokości. W drugim występują wyraźne dwa piętra, przy czym drugie przekracza 1/3 wysokości piętra górnego. W drzewostanach wielopiętrowych widać wiele wyraźnie odznaczających się warstw. Na tym stanowisku możemy oglądać dwupiętrowy starodrzew dębowy. W drugim piętrze rośnie świerk, grab, brzoza, czeremcha, leszczyna i dąb.

Stanowisko nr 12 – „Wielopokoleniowość drzewostanu" - znajduje się na granicy oddziałów 198 i 190. Obserwujemy tu wielogatunkowy młodnik w wieku ok. 15 lat i drzewostan dojrzały sosny w wieku ok. 80 lat. Stanowisko 13 (oddział 191) ukazuje „Wysoczyznę morenową". Jest ona falista i cechuje się nachyleniem ok. 5o i wysokością względną 5 metrów. W tym samym oddziale znajdują się następne dwa przystanki. Miejsce nr 14 to „Mieszkańcy nor", gdzie można spotkać lisa i borsuka, kopiących nory w zaroślach, często obok siebie.

Przedostatnie stanowisko to „Przebudowa litych drzewostanów sosnowych". Sosna przeważa w polskich lasach na skutek sztucznego jej wprowadzania w XIX i w pierwszej połowie XX wieku. Drzewostany te charakteryzują się niską zdrowotnością i małą odpornością na szkodliwe czynniki. Leśnicy dążą do przebudowy tych drzewostanów na siedliskach, gdzie optymalnym zbiorowiskiem leśnym są drzewostany mieszane. Wycina się niewielkie gniazda o powierzchni 0.20 ha w starodrzewie i wprowadza sztucznie gatunki liściaste – dęba i buka. Gniazda takie są zabezpieczane ogrodzeniem, co ma uniemożliwić zwierzynie płowej (jeleń, daniel, sarna) zgryzanie młodych drzewek. Ostatnie stanowisko położone jest w oddziale 190. Nosi nazwę „Sukcesja naturalna". Widoczna jest na nim biocenoza, która stanowiła niegdyś śródleśne pastwisko. Siły natury i czas zmieniły jej charakter. Obecnie rosną tu silnie zwarte krzewy, powstałe naturalnie z samosiewu. Fragment ten stanowi doskonałą bazę pokarmową dla mieszkańców lasu. Plątanina gałęzi, konarów i cierni tworzy też dla zwierząt wspaniałą kryjówkę.

Ścieżka dydaktyczno-przyrodnicza „Jary".

 

ü     Rezerwaty przyrody – są cennym miejscem do przedstawienia ustawowych form ochrony przyrody, jako przykład ochrony fragmentów ekosystemów leśnych o wyróżniających się walorach przyrodniczych. Należą tu:

 

Rezerwat „Jodłowice"o pow. 9,36 ha leży na terenie gmin Oborniki Śląskie i Brzeg Dolny w oddziałach 357 i 358 leśnictwa Kraniec. Położony jest w kompleksie leśnym między wsiami Rościsławice i Jodłowice. Celem tego rezerwatu jest zachowanie ze względów naukowych i dydaktycznych fragmentu lasu mieszanego z udziałem jodły, która występuje tu na granicy północnego zasięgu swojego występowania. Drzewostany rezerwatu są zbudowane głównie z gatunków iglastych – świerk, jodła, sosna, modrzew z udziałem dębu zarówno szypułkowego i bezszypułkowego. Rezerwat otaczają drzewostany sosnowe, dębowo-świerkowe i świerkowe.     

Rezerwat „Las bukowy w Skarszynie"o pow. 23,70 ha położony w oddziale 505 leśnictwa Trzebnica. Jego celem jest zachowanie fragmentu naturalnego lasu bukowego z rzadkimi roślinami zielnymi. W skład drzewostanu wchodzą buk oraz dąb szypułkowy i bezszypułkowy, lipa szerokolistna i drobnolistna, klon zwyczajny i polny oraz grab.

ü     Szkółka leśna w Jarach – punkt edukacji leśnej.

Szkółka położona jest między kompleksami leśnymi w pobliżu miejscowości Jary. Teren szkółki to celowe miejsce edukacji ponieważ na niej zaczyna się historia drzew tworzących późniejszy las. Szkółka jest zarazem fragmentem istniejącej ścieżki edukacyjnej i przygotowuje się na niej  spotkania przy ognisku dla  różnowiekowych grup słuchaczy.